Kết quả đạt được và những tiện ích trong sử dụng Dịch vụ công trực tuyến của KBNN:
Sau hơn một năm triển khai DVCTT cùng với việc thực hiện Nghị định 11/2020/NĐ-CP của Chính phủ trên địa bàn tỉnh Quảng Nam đã đạt được những kết quả nhất định. Tính đến hết quý 1/2021 toàn tỉnh đã có 2039 đơn vị sử dụng ngân sách đăng ký/ 2039 đơn vị thuộc diện bắt buộc phải thực hiện DVCT đạt 100%; Tổng số chứng chi NSNN thông qua môi trương DVCTT bình quân đạt trên 98% của chứng từ chi NSNN các cấp. Qua thực tiễn giao dịch trực tuyến, DVC của KBNN đã được các sử dụng NSNN trên địa bàn đánh giá cao, nhất là trong việc đơn giản hóa các thủ tục hành chính theo hướng giảm hồ sơ, giảm thủ tục giấy tờ, giảm đầu mối giao nhận hồ sơ, giảm thời gian thanh toán, giảm giao dịch trực tiếp với khách hàng; thực hiện các quy trình hoàn toàn tự động từ khâu tiếp nhận hồ sơ, kiểm soát hồ sơ, hạch toán kế toán, thanh toán, trả kết quả… Đặc biệt là các đơn vị sử dụng NSNN có thể lập hồ sơ thanh toán bất cứ lúc nào, không nhất thiết là phải trong giờ hành chính; khi hệ thống DVCTT báo có hồ sơ chuyển đến, trên hệ thống DVCTT sẽ thông tin đầy đủ các yêu cầu từ khâu tiếp nhận, kiểm soát, thanh toán, trả kết quả hồ sơ, điều này đã thể hiện tính minh bạch, tính công khai, các đơn vị chủ động biết được tình trạng hồ sơ thanh toán của mình.
Tăng cường quản lý và sử dụng chứng thư số trong giao dịch điện tử với KBNN; các giải pháp phòng ngừa rủi ro:
Ngoài những tiện ích đem lại, KBNN nhận thấy trong quá tổ chức thực hiện một số ít đơn vị sử dụng ngân sách có tham gia giao dịch DVCTT vẫn còn chủ quan, không thực hiện nghiêm quy định về giao dịch điện tử trong hoạt động tài chính nên dễ dẫn đến các trường hợp cố tình vi phạm quy định pháp luật, vi phạm đạo đức nghề nghiệp, thiếu sự kiểm tra, giám sát… lợi dụng việc không thực hiện đúng các quy định gây mất mát tiền và tài sản của Nhà nước.
Để thực hiện có hiệu quả công tác đảm bảo an toàn tiền, tài sản của các tổ chức, đơn vị có tham gia DVCTT về giao dịch điện tử trong hoạt động tài chính, tăng cường trách nhiệm của cá nhân, tập thể và đơn vị sử dụng NSNN trong việc chấp hành và tuân thủ quy trình kiểm soát, thanh toán với KBNN; nhất là công tác quản lý sử dụng chứng thư điện tử, chữ ký số trong hoạt động giao dịch điện tử với KBNN. Trên cơ sở đánh giá và cảnh báo rủi ro của Ngành, KBNN Quảng Nam khuyến nghị một số giải pháp phòng ngừa trên địa bàn như sau:
* NHẬN DIỆN RỦI RO:
Rủi ro thường xảy ra tại các đơn vị sử dụng ngân sách không thực hiện nghiêm việc quản lý chứng thư điện tử, chữ ký số theo đúng Nghị định số 130/2018/NĐ-CP ngày 27/9/2018 của Chính phủ về quy định chi tiết thi hành Luật giao địch điện tử về chữ ký số và dịch vụ chứng thực chữ ký số; Nghị định số 165/2018/NĐ-CP ngày 24/12/2018 của Chính phủ quy định giao dịch điện tử trong hoạt động tài chính. Cụ thể như: Chủ tài khoản (thường là Thủ trưởng đơn vị) vì lý do bận công việc không có thời gian nên giao luôn mã pin, chứng thư điện tử, chữ ký số cho Kế toán trưởng hoặc là người đại diện (không được phép ủy quyền); Có một số trường hợp Chủ tài khoản không quen sử dụng máy tính nên giao toàn bộ chứng thư số, mã Pin cho người khác không đúng quy định hoặc nhờ người khác sử dụng chứng thư số của mình ký hộ giao dịch thanh toán trong hoạt động tài chính; ngoài ra còn có trường hợp do chủ quan các Chủ tài khoàn để lộ các thông tin về mã Pin, không bảo quản chứng thư số đúng quy định, nhất là thường xuyên cài, cắm chứng thư số trên máy tính cá nhân, không thoát khỏi chương trình DVCTT sau khi kết thúc công việc ... Lợi dụng những sơ hở này của Chủ Tài khoản, các đối tượng xấu có điều kiện tìm cách biển thủ công quỹ, làm thất thoát tiền của NSNN.
· * CÁC GIẢI PHÁP PHÒNG NGỪA RỦI RO:
Một là: Các cơ quan, đơn vị sử dụng NSNN tham gia DVCTT của KBNN phải thực hiện nghiêm qui định về giao dịch điện tử trong hoạt động tài chính theo Nghị định số 165/2018/NĐ-CP ngày 24/12/2018 của Chính phủ, cụ thể:
Tổ chức thực hiện sử dụng hệ thống thông tin để ký số tự động trên chứng từ điện tử trong hoạt động tài chính, chịu trách nhiệm trước pháp luật đối với các chứng từ điện tử được ký số tự động.
Quản lý, giữ bí mật phương tiện, thông tin phục vụ việc ký số hoăc xác thực; thực hiện thông báo ngay cho chủ quản hệ thống thông tin khi bị mất, lộ phương tiện.
Hai là: Các đơn vị sử dụng ngân sách/chủ đầu tư quản lý và sử dụng chữ ký số, chứng thư số, tài khoản … được cấp để giao dịch trực tuyến qua hệ thống Dịch vụ công của KBNN phải đảm bảo chặt chẽ theo đúng qui trình, quy định giao dịch điện tử (Luật Kế toán; Luật Giao dịch điện tử, Nghị định số 165/2018/NĐ-CP ngày 24/12/2018 của Chính phủ về giao dịch điện tử trong lĩnh vực tài chính, Thông tư số 185/2019/TT-BQP ngày 04/12/2019 của Bộ Quốc phòng hướng dẫn việc cung cấp, quản lý, sử dụng dịch vụ chứng thực chữ ký số chuyên dùng Chính phủ và các quy định của pháp luật hiện hành).
Ba là: Các Chủ tài khoản tuyệt đối không giao chữ ký số, chứng thư số, tài khoản chương trình DVCTT của mình được cấp cho người khác quản lý; không để lộ thông tin về chứng thư số, tài khoản đăng nhập (mã đăng nhập và mật khẩu) của các thành viên trong đơn vị trên Hệ thống DVCTT của KBNN; Chịu trách nhiệm hoàn toàn về các thông tin đăng ký giao dịch trên hệ thống DVCTT của KBNN (đặc biệt là thông tin về email nhận thông báo từ hệ thống); Thực hiện cài đặt và sử dụng chương trình cảnh báo rủi ro của KBNN trên thiết bị di động để giám sát các khoản chi NSNN của đơn vị, kịp thời phát hiện và thông báo cho KBNN nơi giao dịch các khoản chi bất thường.
Bốn là: Để giao dịch qua DVCTT được thông suốt, giảm trình trạng bị tắt nghẽn, các đơn vị cần phải thuê bao gói cước dung lượng lớn; trang bị máy tính cấu hình cao; thoát khỏi ứng dụng khi không còn tham gia ký số trên chứng từ điện tử trong hoạt động tài chính.
Năm là: Tăng cường tuyên truyền, phổ biến kiến thức pháp luật về trách nhiệm của cán bộ, công chức, viên chức trong hoạt động giao dịch điện tử nhằm nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật cho cán bộ công chức của đơn vị trong việc quản lý, sử dụng chữ ký số, chứng thư số, tài khoản trong giao dịch chi tiêu ngân sách.
Tóm lại, bất kể một Chương trình ứng dụng nào cũng có những tiện ích và hạn chế nhất định. Để phát huy hiệu quả và đạt được mục tiêu chung, đòi hỏi người sử dụng phải thực hiện nghiêm qui trình, qui định của nhà cung cấp để nâng cao tiện ích của Chương trình, góp phần phục vụ tốt nhất cho nhu cầu công việc. Đó cũng là mong muốn của KBNN về “ Thực hiện nghiêm qui trình, qui định trong giao dịch điện tử với KBNN qua Dịch vụ công trực tuyến ” ./.